Peter Schat

Peter Schat (1935-2003) studeerde piano bij Jaap Callenbach en theorie en compositie bij Kees van Baaren aan het Utrechts Conservatorium. Hij vervolgde zijn studie bij Mátyás Seiber en Pierre Boulez. In de jaren zestig nam hij deel aan de 'Notenkrakersactie' met het doel om de avant-garde muziek van dat moment in het officiële muziekleven op te nemen. Hij ontving de Gaudeamusprijs in 1957, de Matthijs Vermeulenprijs in 1973 en de Prijs van de stad Dresden voor zijn opera Aap verslaat de knekelgeest. Hij was compositiedocent aan het Haags Conservatorium.

Schat heeft steeds een geheel eigen interpretatie aan het serialisme gegeven en ontwikkelde in de loop der jaren zijn eigen harmonische systeem, de 'Toonklok'. Behalve in muziek gaf hij ook in zijn geschriften uiting aan zijn ideeën op muzikaal en maatschappelijk terrein.

Schat schreef Collages in 1962, op verzoek van prof. Fokker, voor de Stichting Nauwluisterendheid. Er ontstond een uitgebreide correspondentie tussen beide heren, die echter gaandeweg het karakter van een meningsverschil kreeg. De brieven handelen over een andere notatievorrn, over het gebrek aan overleg en tenslotte over dilettantisme.
Inmiddels was de discussie verplaatst naar het Algemeen Handelsblad. Prof. Fokker ziet het 31-toonssysteem als uitweg uit de impasse: "De onvervalste serialisten hechten hoegenaamd geen waarde aan harmonische samenklanken. De octaaf is bij hen taboe. Het kan hun niets schelen of een drieklank consonant of dissonant is. Liever dissonant, want men zou anders ervan verdacht kunnen worden, nog aan het oude te hangen. [...] Maar de verziekte en daarom verzaakte tonaliteit is aan het genezen. Wat in de zestiende eeuw voor het ambacht te moeilijk was, is thans uitvoerbaar gebleken. Er is een 31-toonsorgel gemaakt [...] Er is een troost in de hoopvolle verwachting dat de onooglijke rups van tegenwoordig, die als een draak de concertzaal onveilig maakt, zich zal verpoppen..."

Het antwoord van Peter Schat: "Dilettantisme! Natuurlijk weet ik wel dat Henkemans (die een artikel publiceerde tegen de nieuwste muziek) en Fokker ieder op hun gebied goede vakmensen zijn. Uit hun beschouwingen over nieuwe muziek moet ik echter concluderen dat zij op dit speciale terrein maar wat liefhebberen. [...]"

Het stuk Collages staat op de CD 50 jaar Stichting Huygens-Fokker.

Biografie bij Donemus