Joel Mandelbaum
Joel Mandelbaum werd in 1932 in de Verenigde Staten geboren.
Hij promoveerde aan de universiteit van Indiana in de muziektheorie in 1961.
De titel van het proefschrift was "Multiple Division of the Octave and the
Tonal Resources of 19-tone Temperament" (Meervoudige verdeling van het octaaf
en de tonale mogelijkheden van de 19-toonsstemming).
Hij doceerde aan het Queens College van de Universiteit van New York van 1961
tot 1999 en was hoofd van de muziekfaculteit.
Zijn interesse in microtonen werd gewekt door een lezing van Hindemith
waarin voornoemde componist enthousiast diverse historische stemmingstheorieën
presenteerde en ze vervolgens op niet overtuigende wijze probeerde te
weerleggen. Mandelbaum begon een briefwisseling met prof. Fokker die leidde tot
een zes weken durend verblijf in Haarlem in 1963. Daarin componeerde hij onder
Fokkers begeleiding in de toongeslachten van Euler.
Het resultaat was "10 Studies in 31-Tone Temperament" die in premičre gingen op
het Fokker-orgel in Haarlem.
In zijn opera "the Dybbuk", zijn de ondervragings- en uitdrijvingsscčnes in
de 31-toonsstemming met Channon en Leah zingend in parallelle
harmonische septiemen. De ondervragingsscčne ging op 1 november 1970
bij de Teylers Stichting in premičre bij gelegenheid van de presentatie van
de Archifoon.
Andere microtonale werken in of rond de 31-toonsstemming omvatten
"3 Dream Songs" (1971), "4 Miniatures for Archifoon" (1979), "Study on the 7th
Partial" voor houtblazerskwintet (1979), "Xenophonies no. 1" (1966),
"Sonata in 31-tone temperament for Two Violins" (1987) en "Woodwind Quintet no. 2" (1991).
Aanzienlijke delen van zijn composities "Kaddish" en "The Village" hebben
eveneens een microtonale basis. Hoewel het merendeel van zijn werken
gebruik maakt van gangbare instrumenten en stemmingen, en een behoudende
tonale stijl heeft, schrijft hij regelmatig de natuurlijke 7e boventoon op
de Franse hoorn voor, en met fluiten bijpassend een terts of kleine secunde
lager gestemd. Solo strijkerspassages moeten ook geregeld in overeenstemming
met dergelijke intonaties gespeeld worden.
Op Mandelbaums initiatief is een 31-toonsvariant van de Scalatron opgesteld
in het Queens College, waar het beschikbaar is voor demonstraties met
betrekking tot de geschiedenis van stemmingen en voor voorstellingen en
compositie. De Scalatron is een elektronisch instrument met variabele
toonhoogte, ontworpen voor Motorola door Richard Harasek en de 31-toonsvariant
ontworpen door George Secor.
Literatuur
Muziek
|
