11 november 2018 | Ere Lievonen, Fokker-orgel

Fokker-orgelconcert | 11-11-2018 - 11.00 uur | Kleine Zaal - Muziekgebouw aan 't IJ, Amsterdam

Het Euler-orgel van Fokker


Dat professor Adriaan Fokker het 31-toonsorgel in 1950 heeft laten bouwen is tegenwoordig bij een groeiend publiek bekend. Maar dat hij in 1943 als curator van het Fysisch Kabinet in het Teylers Museum mede het initiatief nam om een ander orgel te laten bouwen, het zogenaamde Euler-orgel, weten slechts weinigen. En dat terwijl er in dit Haarlemse museum jaarlijks duizenden mensen langs dit bijzondere orgeltje lopen, in een zaal vol historische wetenschappelijke instrumenten. Hoe dit Euler-orgel klinkt en wat voor muziek hiervoor is gecomponeerd weet echter niemand meer, aangezien het orgeltje al sinds lange tijd onspeelbaar is en de bladmuziek van het bijbehorende repertoire - dat zich slechts in een periode van zeven jaar heeft ontwikkeld - is opgeslagen in het archief van Stichting Huygens-Fokker in Amsterdam. Een prachtige gelegenheid om 75 jaar na de oplevering van het Euler-orgel te onderzoeken hoe het instrument ooit heeft geklonken! Allereerst is onderzocht welk type metalen open orgelpijp er in het Euler-orgel is gebruikt. Zeer natuurgetrouwe samples van exact dezelfde orgelregisters zullen tijdens dit concert, van achter de speeltafel van het Fokker-orgel, gebruikt worden om dit mysterieuze orgeltje eindelijk weer tot klinken te brengen. Daarbij wordt dit virtuele orgel nauwgezet gestemd, zodat de zogenaamde 'Euler-Fokker genera van de derde graad' ten gehore gebracht kunnen worden. En daarmee ook de eerste microtonale composities van Fokker; korte stukken om de tien genera op het orgeltje mee te demonstreren. Maar ook anderen hebben voor het Euler-orgel gecomponeerd, zoals Jan van Dijk, Henri Carf (Henk van Kempen) en Martin J. Lürsen, die onder andere hiermee in 1945 'Teylers muzikale prijsvraag' won. Bijzonder is ook dat speciaal voor dit concert - én voor de dag dat het Euler-orgel in Haarlem misschien weer bespeelbaar is - een nieuw werk voor het Euler-orgel wordt gecomponeerd door de Nederlandse componist Gijsbrecht Roijé. Al deze composities worden door vaste Fokker-organist Ere Lievonen afgewisseld met werken uit het repertoire van het akoestische 31-toonsorgel, zodat het verschil in stemming zo goed mogelijk naar voren zal komen. En om het geheel compleet te maken zullen foto's van het originele Euler-orgel tijdens het concert op een scherm worden geprojecteerd. Op deze manier komt het mysterieuze orgeltje deze zondagochtend weer even tot leven.

 

www.muziekgebouw.nl/agenda/7700/   >>>
Zondag 11 november 2018, 11.00 uur | Kleine Zaal, Muziekgebouw aan 't IJ
Prijzen: € 13,50 Normaal | € 11,00 Stadspas | € 11,00 CJP
www.muziekgebouw.nl | www.huygens-fokker.org

 

 

Musicus

Ere Lievonen, Fokker-orgel

 

 

Programma

Introductie van het Euler-orgel


De tien Euler-Fokker genera van de derde graad:
Genus I [333] - Martin Lürsen: Gavotte et Musette
Genus II [335] - Martin Lürsen: Sarabande
Genus III [355] - Henri Carf: Ciaconna
Genus IV [555] - Adriaan Fokker: deel 14 uit "Begin!" (1945)
Genus V [337] - Henri Carf: Fantaisie
Genus VI [357] - Adriaan Fokker: Preludium (1947-48)
Genus VII [557] - Henri Carf: Pastorale
Genus VIII [377] - Martin Lürsen: Elegie
Genus IX [577] - Martin Lürsen: Koraal
Genus X [777] - Adriaan Fokker: deel 2 uit "Begin!" (1945)
(De stukken van Martin Lürsen zijn afkomstig uit "Modi antichi, musiche
nuove", de stukken van Henri Carf (Henk van Kempen) uit "Fokkeriana".)


Jan van Dijk (1918-2016): 5 stukken voor het Euler-orgel (1947-48)
- Improvisando [557]
- Canzonetta [377]
- Canzone [337]
- Inventio [577]
- Capriccio [777]


Adriaan Fokker (1887-1972):
Preludium chromaticum (1948), versie voor Euler-orgel
Preludium chromaticum (1948), versie voor Fokker-orgel
Tenacità (1947-48), versie voor Euler-orgel
Tenacità (1947-51), versie voor Fokker-orgel


Gijsbrecht Roijé (1963): zonder titel (2018), voor Euler-orgel   première


Martin Lürsen (1893-1952): uit "Modi antichi, musiche nuove" (1945)
- Inventionetta [337]
- Adagio espressivo [557]
- Rondino ("Wachterliedje") [777]
- Passacaglia [377]

_


Ondersteuning

Dit programma werd mede mogelijk gemaakt door: Prins Bernhard CultuurfondsAmsterdams Fonds voor de Kunst, Hofstee stichting en Gemeente Amsterdam (stadsdeel Oost).

Tevens het SNS REAAL Fonds - nu Fonds 21 (renovatie Fokker-orgel), het Prins Bernhard Cultuurfonds (renovatie Fokker-orgel), het Muziekgebouw aan 't IJ en Stichting Huygens-Fokker.  Onze sponsors